Сваёй гісторыяй жыцьця ў блякадным горадзе і выратаваньня Міранда падзялілася з валянтэрамі ўкраінскага прадстаўніцтва Дзіцячага фонду ААН (UNISEF).
Цяпер іх прытулілі ў Нікапалі Днепрапятроўскай вобласьці. Але пяцігадовы сын усё яшчэ прачынаецца ўначы і пачынае ўцякаць і хавацца ад уяўных бомбаў.
У рацыёне толькі шклянка вады і кавалак печыва
Жыхарка Марыюпалю Міранда, маці пяцігадовага Артура, расказала, што рацыён яе пяцігадовага сына Артура ў блякадным горадзе складаўся з шклянкі вады ўдзень і кавалачка печыва ўвечары. Калі яны змаглі эвакуавацца зь ім у Нікапаль, дзіця памірала ад зьнясіленьня.
Хлопчыка выратавалі кропельніцы, гарачая ежа і клопат маці. Але пасьля жаху абстрэлаў хлопчык перастаў гаварыць і ўсьміхацца.
«Пасьля таго, што ён пабачыў і пачуў, пасьля выбухаў і абломкаў, ён цалкам замоўк. А другой гадзіне ночы ён прачынаецца, падымаецца і спрабуе ўцячы і схавацца. Таму што ў гэты час звычайна самалёт абстрэльваў Марыюпаль», — расказала валянтэрам 23-гадовая Міранда. Увесь час яна трымае маленькую сынаву далонь у сваёй руцэ.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: «Ключавая мэта — правесьці ў Марыюпалі «парад ваеннапалонных»». Вайсковы экспэрт — аб хадзе вайны на Данбасе«Людзі крычалі ад страху, калі пачыналі бамбіць»
У часе аднаго зь першых абстрэлаў Мірандзе давялося прыкрываць сына сваім целам.
«Я думала, што мяне зьнесла хваля, і я ледзь не адарвала сабе рукі, учапіўшыся за поручні ў пад’езьдзе, дзе мы хаваліся», — згадвае яна.
Інтэнсіўнасьць абстрэлаў нарастала, а гуманітарная сытуацыя ў горадзе з кожным днём пагаршалася.
«Не было сьвятла, вады, газу, ацяпленьня, мабільнай сувязі. Не было ні хлеба, ні лекаў», — дадала Міранда. Яна пацьвердзіла, што марыюпальцы зьбіралі дажджавую ваду і сьнег, каб выжыць.
Калі ў двары ўпалі снарады, а за вокнамі дзіцячай спальні загарэліся будынкі, Міранда разам са сваёй маці і сынам вырашылі шукаць прытулку ў цэнтры гораду. Два тыдні яны жылі ў будынку Марыюпальскага драматычнага тэатру, дзе, акрамя іх, хаваліся яшчэ сотні мірных жыхароў.
«Там былі цяжарныя жанчыны, жанчыны зь немаўлятамі, старыя і жывёлы. Усе былі напалоханыя і галодныя, дзеці плакалі. Ноччу людзі крычалі ад страху, калі пачыналі бамбіць».
Паводле Міранды, у тэатры не было ацяпленьня, сын пачаў мерзнуць. «Я спала, проста седзячы на тонкім матрацы на падлозе. А ён спаў у мяне на руках», — успамінае маці, дадаючы, што на падлозе побач зь імі спалі немаўляты.
У першыя дні ў тэатры сям’я амаль нічога ня ела. А Артур увесь час плакаў і прасіў малака. У той час у Марыюпалі ўжо пачаўся голад, крамы былі зачыненыя, ежа канчалася, а гуманітарныя калёны не даходзілі да гораду праз аблогу.
«Потым украінскія вайскоўцы адкрылі калодзеж з тэхнічнай вадой тушыць пажар. І арганізавалі палявую кухню», — расказала Міранда. Яна згадала непрыемны пах і прысмак тэхнічнай вады, якая, тым ня менш, стала для іх паратункам.
Жанчынам і дзецям выдавалі шклянку вады або супу ў дзень. «Суп — гэта вада, часам з кавалачкамі бульбы. А дзецям вечарам давалі печыва», — дадала маці.
Але неўзабаве абстрэламі зьнішчылі і палявую кухню каля тэатру, і людзі страцілі нават такую ежу.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: У Расеі абвясьцілі мэту другога этапу вайны ва Ўкраіне — выхад у Крым і Прыднястроўе: 58-ы дзень вайны Расеі супраць Украіны«Думала, сын ня выжыве»
На дзясяты дзень у тэатры ў Артура паднялася тэмпэратура. «Ён крычаў некалькі дзён. А потым вельмі аслабеў ад голаду».
Паводле Міранды, адзінай надзеяй для яе ў тыя часы быў «зялёны калідор». Кожны вечар перад сном яна казала сыну, што заўтра яны змогуць уратавацца.
«Хутка паедзем у добры сьвет, дзе будзе ежа, ложак, я цябе выкупаю, і ты будзеш глядзець мульцікі», — паўтарала яна хлопчыку замест калыханкі ў халоднай залі перапоўненага тэатру.
Не дачакаўшыся афіцыйнага зялёнага калідора, сямʼя самастойна выехала з гораду — папрасіліся ў спадарожную машыну. Мінуўшы некалькіх вайсковых блёкпастоў і пабываўшы пад артылерыйскімі абстрэламі, яны дабраліся да Нікапаля.
Міранда гуляе з Артурам пасьля выезду з блякаднага Марыюпалю
Там Артур атрымаў мэдычную дапамогу і паступова пачаў есьці і папраўляцца. Але стрэс і зьнясіленьне паўплывалі на яго псыхалягічны стан.
«Да вайны сын любіў гуляць, скакаць, сьмяяцца. А там ён увогуле перастаў усьміхацца, перастаў гаварыць. Вочы ўпалі, я думала, што ён ня выжыве. Цяпер яму лепш, але ўсё роўна часам нешта ўспамінае, падыходзіць да мяне, абдымае і плача. І я плачу разам зь ім», — расказала Міранда.
ГЛЯДЗІЦЕ ТАКСАМА: На спадарожнікавых здымках зафіксавалі 300-мэтровую брацкую магілу ў акупаванай войскамі РФ вёсцы Мангуш каля МарыюпалюВайна Расеі супраць Украіны
- А 5-й гадзіне раніцы 24 лютага 2022 году кіраўнік Расеі Ўладзімір Пуцін заявіў пра пачатак ваеннай апэрацыі супраць Украіны на Данбасе па просьбе груповак «ДНР» і «ЛНР». 21 лютага падчас тэлезвароту да расейцаў Пуцін назваў так званыя «ДНР» і «ЛНР» незалежнымі дзяржавамі ў межах абласьцей. 22 лютага Савет Фэдэрацыі ратыфікаваў гэтае рашэньне.
- Расейскія войскі атакавалі ў тым ліку з тэрыторыі Беларусі, выкарыстоўваючы лётнішчы, базы і дарогі. Прадстаўнікі рэжыму Лукашэнкі апраўдваюць вайну, яго праціўнікі лічаць тэрыторыю Беларусі акупаванай, многія заклікаюць да супраціву расейскім захопнікам. Насуперак заявам Пуціна пра атакі выключна на вайсковыя аб'екты, расейцы пачалі бамбаваць школы, дзіцячыя садкі і жылыя кварталы ўкраінскіх гарадоў.
- 2 красавіка 2022 году, пасьля вызваленьня гораду Буча пад Кіевам, фотакарэспандэнты апублікавалі дзясяткі фотаздымкаў, на якіх відаць сотні нябожчыкаў, ахвяр масавых забойстваў, учыненых расейскімі войскамі. Многія пахаваныя ў стыхійных брацкіх магілах. Вялікія разбурэньні прынесла расейская акупацыя і Барадзянцы.
- З 24 лютага Расея захапіла толькі адзін абласны цэнтар — Херсон. Расейскія войскі адступілі зь яго і з правабярэжнай часткі Херсонскай вобласьці ў лістападзе 2022 году. Горад быў акупаваны расейскімі войскамі ў першыя дні вайны фактычна без баёў. Увосень 2022 году ўкраінскія войскі правялі маштабны контранаступ, у выніку якога расейскія сілы пакінулі большасьць сваіх пазыцый у Харкаўскай вобласьці.
- Нягледзячы на першапачатковыя заявы Пуціна пра тое, што акупацыя ўкраінскіх тэрыторыяў не ўваходзіць у пляны ўварваньня, 30 верасьня 2022 году была абвешчана анэксія чатырох вобласьцяў Украіны (Данецкай, Запароскай, Луганскай і Херсонскай), у тым ліку і тэрыторыяў, якія Расея не кантралявала.
- 21 верасьня 2022 году Пуцін заявіў пра мабілізацыю ў Расеі. Пасьля гэтай заявы тысячы расейцаў накіраваліся на памежныя пункты і пачалі выяжджаць у Грузію, Казахстан, Армэнію, Манголію, Фінляндыю і іншыя краіны. У самой Расеі праціўнікі вайны падпалілі некалькі вайсковых камісарыятаў.
- У 2023 годзе Лукашэнка і Пуцін заявілі пра разьмяшчэньне ў Беларусі расейскай ядзернай зброі. 13 чэрвеня Лукашэнка сказаў, што частка ядзернай зброі ўжо дастаўлена з РФ у Беларусь. 16 чэрвеня Пуцін таксама заявіў, што першыя ядзерныя зарады ўжо дастаўленыя на тэрыторыю Беларусі, а астатнюю частку перамесьцяць «да канца лета або да канца году».
- 3 верасьня ўкраінскі брыгадны генэрал Аляксандар Тарнаўскі заявіў, што Ўзброеныя сілы Ўкраіны прарвалі першую лінію абароны на запароскім кірунку, на якую расейцы выдаткавалі больш за ўсё рэсурсаў.
- У канцы 2023 і на пачатку 2024 расейцы працягвалі масавыя абстрэлы ўкраінскіх гарадоў: Дніпры, Кіеве, Харкаве, Адэсе і іншых месцах дзясяткі людзей загінулі і атрымалі раненьні. Украінскі бок у адказ абстрэльваў расейскі Белгарад, некалькі чалавек загінулі. Узброеныя сілы дзьвюх краін рэгулярна атакуюць падкантрольныя адна адной тэрыторыі бесьпілётнікамі.
- Агулам з пачатку 2024 году ўкраінскія дроны пашкодзілі 18 расейскіх НПЗ, што прывяло да скарачэньня вытворчасьці амаль на 14%. У сакавіку былі атакаваныя такія абʼекты, як Разанскі НПЗ «Раснафты» і завод «Лукойла» ў Кстове ў Ніжагародскай вобласьці. Абодва ўваходзяць у топ-10 найбуйнейшых НПЗ Расеі і забясьпечваюць бэнзінам Маскву.
- 6 жніўня 2024 году Ўкраіна пачала апэрацыю ў Курскай вобласьці. 19 жніўня прэзыдэнт Украіны Ўладзімір Зяленскі заявіў, што пад кантролем Украіны ў ходзе апэрацыі Ўзброеных сілаў Украіны знаходзяцца 92 паселішчы Курскай вобласьці Расеі. Галоўнакамандуючы Ўзброенымі сіламі Ўкраіны Аляксандар Сырскі ўдакладніў, што такіх населеных пунктаў 82. Улады Ўкраіны заявілі пра стварэньне ваенных камэндатураў і арганізацыі перадачы «гуманітарнай дапамогі ў населеныя пункты, якія знаходзяцца пад кантролем Украіны». Экспэрты Інстытуту вывучэньня вайны, прааналізаваўшы заявы і відэаматэрыялы з геалякацыяй, выказалі меркаваньне, што Ўкраіна кантралюе ў Курскай вобласьці ня ўсю тэрыторыю ў заяўленых межах прасоўваньня.
- 16-18 жніўня ўкраінскія сілы падарвалі тры масты, якія мелі стратэгічнае значэньне для матэрыяльна-тэхнічнага забесьпячэньня групоўкі расейскіх войскаў ва Ўкраіне і вайсковай авіяцыі, якая базуецца ў Курскай вобласьці.
- 17 лістапада Джо Байдэн зьняў абмежаваньні на нанясеньне ўдараў амэрыканскай дальнабойнай зброяй па тэрыторыі Расеі.
- З прыходам да ўлады ў ЗША Дональда Трампа рэзка актывізавалася тэма магчымых мірных перамоваў. Прэзыдэнт ЗША абнавіў свае патрабаваньні да эўрапейскіх краінаў-сяброў NATO павялічваць выдаткі на абарону. Таксама палітык заявіў, што хоча, каб Украіна дала Злучаным Штатам кантроль за сваімі радовішчамі рэдказямельных выкапняў у абмен на фінансавую падтрымку яе ваенных дзеяньняў супраць Расеі.
- У ноч на 14 лютага Расея бесьпілётнікам атакавала Чарнобыльскую АЭС, на саркафагу над разбураным у 1986-м пры чарнобыльскай катастрофе энэргаблёку пачаўся пажар, які ня могуць патушыць некалькі дзён.
- 12 лютага 2025 Трамп пагутарыў па тэлефоне з Пуціным, і 18 лютага 2025 году ў Эр-Рыядзе (Саудаўская Арабія) пачалася двухбаковая сустрэча з удзелам дзяржаўнага сакратара ЗША Марка Рубіё і кіраўніка МЗС Расеі Сяргея Лаўрова. Украіна на перамовы не запрошаная. Перад гэтым у Мюнхэне (Нямеччына) і Парыжы (Францыя) адбыліся, адпаведна, канфэрэнцыя па бясьпецы і саміт вядучых краінаў ЭЗ, але на іх так і ня выпрацавалі пляну доўгатэрміновай падтрымкі Ўкраіны. Акрамя таго, Вугоршчына — сябра Эўразьвязу, NATO і пры гэтым ляяльная да Расеі — дыстанцыявалася ад абмеркаваньня далейшай вайсковай дапамогі Кіеву, абвінаваціўшы іншыя краіны ў падбухторваньні далейшай вайны.
- У красавіку высьветлілася, што мірныя перамовы пакуль ня маюць посьпеху, а тым часам Украіна заявіла, што ведае імёны 155 кітайскіх наймітаў, якія падпісалі кантракты з Расеяй і пайшлі на вайну. Афіцыйны Пэкін заявіў, што сваіх грамадзянаў на вайну не адпраўляў, а наадварот, раіў жыхарам краіны трымацца падалей ад абодвух бакоў.
- Дзяржаўны ўкраінскі праект «Хачу жыць», які выконвае Каардынацыйны штаб у пытаньнях абыходжаньня з ваеннапалоннымі, у красавіку 2025 году апрылюдніў прозьвішчы 742 грамадзян Беларусі, якія з 2023 году ваююць супраць Украіны на баку Расеі, зь іх 96 ужо загінулі.
- Незалежная праверка інфармацыі пра ваенныя дзеяньні, якую даюць афіцыйныя асобы розных бакоў, не заўсёды магчымая.