Дата дня
6 красавіка 1999 году раптоўна і загадкава памёр Генадзь Карпенка, беларускі навуковец і палітык, дэпутат Вярхоўнага Савету 12 і 13 скліканьня. У 1996 годзе Карпенка, тагачасны намесьнік старшыні Вярхоўнага Савету, кіраваў працэсам імпічмэнту прэзыдэнта Лукашэнкі.
Генадзь Карпенка
У Генадзя Карпенкi напачатку атрымлівалася ўсё ці амаль усё.
Бліскуча абараніў доктарскую, зрабіў пяцьдзясят вынаходніцтваў, укаранёных у пятнаццаці краінах, быў абраны членам-карэспандэнтам Акадэміі навук і ўганараваны Дзяржаўнай прэміяй.
У 1987-м стаў дырэктарам Маладэчанскага заводу парашковай мэталюргіі й вывеў яго ў лік найлепшых прадпрыемстваў рэспублікі.
Лёгка заваяваў пасьведчаньне дэпутата Вярхоўнага Савету Беларусі 12-га скліканьня, дзе кіраваў камісіяй па навуцы й навукова-тэхнічным прагрэсе. У 1992-м узначаліў Маладэчанскі гарвыканкам і за два гады пасьпеў правесьці ў горадзе эканамічныя рэформы, запачаткаваць музычны і тэатральны фэстывалі, карэнным чынам (адзіны ў краіне прыклад!) зьмяніць гарадзкую тапаніміку, ператварыўшы яе з убогай стандартна-савецкай у беларускую — з вуліцамі Вялікі Гасьцінец (замест Леніна), Грамадоўскай, імя Францішка Скарыны, Язэпа Драздовіча...
У 1996-м Карпенка, тагачасны намесьнік старшыні Вярхоўнага Савету 13-га скліканьня, накіроўваў працэс імпічмэнту прэзыдэнта.
У 1998-м ён стаў на чале Нацыянальнага выканаўчага камітэту (ценявога ўраду), створанага перад заканчэньнем легітымнага тэрміну кіраваньня прэзыдэнта.
Ён быў чалавекам утульным і камфортным, але ўмеў быць і бескампрамісным. Генадзь Карпенка мысьліў у агульнанацыянальных катэгорыях.
Ён быў адным з самых таленавітых лідэраў апазыцыі.
Ён мог стаць другім прэзыдэнтам краіны і разьвярнуць яе да дэмакратычнай эўрапейскай супольнасьці.
Таму яго й няма сёньня з намі.
Ён, хоць ніколі ня скардзіўся на дрэннае здароўе, раптам загадкава згас, выпіўшы кавы зь нікому невядомай «журналісткай».
Празь месяц бясьсьледна зьнік адзін зь яго найбліжэйшых паплечнікаў — Юры Захаранка, яшчэ праз паўгода другі — Віктар Ганчар.
Генадзю Карпенку ішоў усяго пяцідзясяты...
Уладзімер Арлоў, «Імёны Свабоды», 4-е выданьне, с. 458–459.
Your browser doesn’t support HTML5
Фронт праходзіў праз парлямэнт
Таксама ў гэты дзень
1814 — Напалеон адрокся ад пасаду і, згодна з выракам, быў накіраваны ў высылку на востраў Эльба.
Карціна Поля Дэляроша «Напалеон у Фантэнбло», карціна адпавядае моманту падпісаньня адрачэньня ад пасаду
1869 — Дзьмітры Мендзялееў публічна прадставіў сваю пэрыядычную табліцу элемэнтаў.
1896 — у Атэнах адбылося ўрачыстае адкрыцьцё першых сучасных Алімпійскіх гульняў.
1917 — уступленьне Злучаных Штатаў Амэрыкі ў Першую сусьветную вайну на баку Антанты.
1990 — у Менску было створанае Згуртаваньне беларусаў сьвету «Бацькаўшчына», якое арганізацыйна аб’ядноўвае ўсе беларускія асяродкі ва ўсім сьвеце.
2010 — пачатак рэвалюцыі ў Кіргізстане, якая прывяла да зрынаньня прэзыдэнта Курманбека Бакіева.
Рэвалюцыя ў Кіргізстане, красавік 2010
У гэты дзень нарадзіліся
1483 — Рафаэль Санці, італьянскі мастак і архітэктар.
1896 — Ізі Харык, беларускі габрэйскі паэт.
Ізі Харык
1905 — Мікола Хведаровіч, беларускі паэт.
1910 — Барыс Кіт, навуковец, дзеяч беларускай эміграцыі.
Барыс Кіт, 1930-я гады
Жывучы з 1949 году ў ЗША, Барыс Кіт зрабіўся плянэтарна вядомым вучоным у галіне астранаўтыкі. Ён вынаходзіў формулы ракетнага паліва, распрацоўваў сродкі сувязі для касьмічных караблёў, прычыніўся да падрыхтоўкі высадкі на Месяц. Імя акадэміка Міжнароднай акадэміі астранаўтыкі Кіта закладзенае ў «капсулю часу» найлепшых вучоных гэтай галіны, якую заплянавана ўскрыць праз 500 гадоў.
Беларусь ніколі не пакідала ягонага сэрца. Ён неаднаразова наведваў яе ў 1990-я, фундаваў беларускія выданьні, сябраваў з Васілём Быкавым, заснаваў прэмію свайго імя для культурных дзеячаў. Пра Барыса Кіта, ганаровага грамадзяніна Наваградку, выйшла важкая палічка кніг.
Уладзімер Арлоў, «Імёны Свабоды», 4-е выданьне, с. 718–719.
Your browser doesn’t support HTML5
Пераплылі Атлянтыку
1928 — Хведар Нюнька, грамадзка-культурніцкі дзеяч, удзельнік нацыянальна-дэмакратычнага руху 1980-х — пач. ХХІ ст.
Хведар Нюнька
Недзе тут шчыраваў пасьля Прагі ў сваёй віленскай друкарні Францішак Скарына. Тут правёў апошнія зямныя дні Кастусь Каліноўскі. Тут, у Беларускай гімназіі, выкладалі Максім Гарэцкі ды Адам Станкевіч і вучылася Натальля Арсеньнева. У гэтым доме жыў Вацлаў Ластоўскі, у тым — Рыгор Шырма, а там была рэдакцыя «Нашай Нівы», якую тады рэдагаваў Янка Купала. Такіх шыльдаў можна налічыць дзясяткі два, і да кожнай ён меў беспасярэдняе дачыненьне, бо чвэрць стагодзьдзя, ад моманту заснаваньня, ачольваў Таварыства беларускай культуры (ТБК) у Літве.
Уладзімер Арлоў, «Імёны Свабоды», 4-е выданьне, с. 727–728.
У памяці
1656 — Шыман Старавольскі, гісторык і пісьменьнік Вялікага Княства Літоўскага.
1905 — Нічыпар Мяцельскі, пэдагог, удзельнік антыбальшавіцкага руху 1920-х, вязень сталінскіх турмаў.
На допыце Мяцельскага абвінавацілі ў аднаўленьні контрарэвалюцыйнай дзейнасьці й у сувязях з былымі лістападаўцамі. Нічыпар, які, дарэчы, мог належаць да мясцовай суполкі Беларускай незалежніцкай партыі, адмовіўся называць якія-небудзь імёны. «Лепш я загіну адзін», — сказаў ён. «Загинешь, загинешь, не волнуйся, — супакоіў асабіст. — Тебя, гниду белорусскую, никто и не вспомнит».
Нічыпара схапілі, дапыталі й расстралялі за адзін вясновы красавіцкі дзень.
Уладзімер Арлоў, «Імёны Свабоды», 4-е выданьне, с. 218–219
1948 — Мікалай Шыла, беларускі грамадзка-палітычны дзеяч, журналіст.
2017 — Міхась Кавыль, беларускі паэт, празаік, крытык.
Стагодзьдзе Міхася Кавыля